یاغیش اولماق ایسته ییرم، اورمو گؤلومه
یاغیش اولماق ایسته ییرم، اورمو گؤلومه
یازان: حسین واحدی
یاغیش یاغاندا، اوره ییم سیخیلاردی، دئمك اولار دونیا بیله مه دارالاردی، ندنی، گونش اولاندا فوتبال اویناماغا واخت تاپاردیق اولا بیلردی! نه یسه نه بیله یدیم بیر گون ائله بو یاغیش حسرت اولاجاقدیر بیزه! گونشه، دایان، آزجا یاغیش یاغماغا زامان وئر دئمك ایسته ییردیم، بولودلار قاچین گونش دایانیب، سیز یاغاسیز، آغلایین، واخت قورتولماقدادیر، آماندیر یاز – یای – گوز(güz) – قیش دئمه یین، آنجاق یاغیش یاغدیرین...
سئومك آنلامینی بو دویغولار منه وئردیلر. هئچ نه یی یارادانیمدان سونرا بو قدر سئوه بیلمه میشدیم، هئچ نه یی بو قدر دوشونمه میشدیم، هئچ نه یه بو قدر نیسگیل ائتمه میشدیم...
یارادانیم! سن، ایشیق وئرن كیتابیندا هر ندن چوخ، «من، باغیشلایان و یاخشیلیق ائده نم» دئییبسن و منده بونا اینانیرام، سن سونسوز سئوگیندن و اوجسوز – بیجاقسیز یاخشیلیغیندان بیزه باغیشلایاجاقسان، بیلیرم...
یاغمور، نه اولار دایانمادان، یاغ، بوتون كدریمی سن آلمالیسان، سئوگیمی منه قایتارمالیسان، جانیما جان قاتمالیسان...
یاراداینم، بولودلار، یاغمور، اینسانلار، یارانیش لار و بوتون جانلی و جانسیزلار دویون و آنلایین منیم اورمو گؤلومو...
یارادانیم؛ بوتون سئوگینله قورو سئوگیمی. یاغ یاغیش؛ هئچ دایانما، گؤلوم سنی گؤزله ییر. گونش؛ چیخما هئچ. بولودلار؛ یولو آچین، گلین یوردوما، آغلایین، اؤلو اورمو گؤلومه!!
اوغرو اولماق ایسته ییرم
اوغرو اولماق ایسته ییرم
یازان : حسین واحدی
هامی نی دیندیردیم، دئدیم« نه اولماق ایسته ییر دینیز؟» بیلمه دیم ندن هئچ كیمسه اوغرو اولماق ایسته مدی؟ اؤز- اؤزومله؛ «چوخ گؤزل یوردوما دوزلوك گلیب دیر، اوغرولار بو یورددان كؤچوب لر، دوزلوك لره یئرلرین وئریب لر، نه گؤزل!» -دئدیم.
سونوندا اؤزومدن سوروشدوم بو سورویو؟ آی اوغلان سن ایسه نه اولماق ایسته ییرسن؟ هئچ بونا بیر آن دا دوشونوبسن می؟ قاییدیب اؤزومه بیله سؤیله دیم:
من اوغرو اولماق ایسته ییرم یوردوما، دام- دوواریندان دیرماشام هر گون، ائلیمین ائولریندن كدری- غمی اؤزومله اوغورلایب آپارام !
اوغرو اولماق ایسته ییرم، گیزلیجه گیرم خالقیمین اوركلرینه، الجك تاخام اللریمه، اوركلریندن كینی- نیفرتی، قازدیریب اؤزومله آپارام!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، آخشام اوستو ائولره گئدم، تلویزیونلاری اوغورلایام، بلكه سئوگینی یئرینه قویام، اینسانلار آیریلمایا بیر- بیریندن، فیكیرلر عاییله یانیندا اولا، سریال لار- فیلم لر آرادان گئده، اوشاقلار، عاییله مئیدانا گیره!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، دینمه دن، سس سیزجه یوردوما گیرم، هئچ كیم بیلمه دن ائله جه گئدم، كیمسه بیلمه یه آیریلیق نئجه اولدو، كیم اوغور لادی كیم قویمادی قارداش-قارداش دان، آتا- بالادان، باجی- باجی دان آیریلا بیلسین، هئچ كیمه دئمه رم من اوغورلادیم ، من آپارمیشام آیریلیغینیزی، تاپا بیلمه سیز اونو هئچ یئردن، قایتارمارام بیر داها سیزه!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، آنا دنیزلرین سویونا گئدیب دنیز بیلمه دن سو لارین قاپام، اؤزومله، قورموش گؤلومه گتیرم، قویمایام قورویا، اوركلر سولا!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، قارانلیق دوشنده، گیرم یوردوما، آج لیغی، یوخسول لوغو گؤتوروب قاچام، قویمایام بیر اوشاق آج یاتا بیلسین، حسرت ده قویام یوخسول لوغو من!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، من لیغی- غرورو، سوی تاپینماسین، اوغورلاییب آپارام، قویمایام كیمسه دئیه بیرینه من سندن اوستونم، اؤنجه گلمیشم!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، گونش چیخمامیش گیرم یوردوما، بوتون دوشمنلیك لری گؤتوروب قاچام، قویمایام ساواشی، قالا یوردوما، یئرینه باریشی- صولحو وئرم من!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، بوتون ساتقین لاری اوغورلایام ائلیمدن، ائلیمده راحاتجا نفسین چكه، قویمایام یارپاقلاری سولا ائلیمین!
اوغرو اولماق ایسته ییرم، بوتون سیلاحلاری یئر اوزوندن اوغورلاماق ایسته ییرم...
اوغرو اولماق ایسته ییرم من، یازیلاریمدان حاققی سیلن اولسا، اونو اوغورلاماق ایسته ییرم من، قویمارام یازیلاریمدان حاق سؤزو سیلینیب آلینسین مندن!
تاریخیمیز وارلیغیمیز
تاریخیمیز، وارلیغیمیز
یازان: حسین واحدی
هر بیر اؤلکه نین، هر بیر شهرین، اؤزو اوچون، کئچمیشى ایله تاریخى واردیر. آتا- بابالاریمیز، دئمیش کن: «کئچمیشى اولمایان خالقین، گله جه یى، اولا بیلمز.» بو گؤزل آتالار سؤزو، قونونو، آچیق- آیدین، آچیقلاییر. گؤزل، یام- یاشیل، افتخارلى، کئچمیشى ایله گله جه گى پارلاق، عزیزایرانین باشى اولان، سئویملى آذربایجانین، قاریش- قاریشى تاریخى ایزلرله دولودور. آذربایجان بؤلگه سینده اولان، بعضى تاریخى اثرلر، ایران-دان علاوه دونیادا ایسه تانینمیش و آدلیمدیرلار.
اونلاردان، «تیکان تپه ده، سوغورلو(تخت سلیمان)- اورمیه ده گؤگ تپه، جومعه مچیدى- سولدوز دا، حسنلى تپه سى- ماکى دا، قارا کلیسا- اردبیل ده شیخ صفى الدینین مزارى، جمعه مچیدى- شهر یئرى، خیاو دا- تبریز ده، گؤى مچید،تبیر بازارى، علیشاه ارکى- کلیبر ده، بذ قالاسى- جولفا دا، سنت استپانوس کلیساسى- ماراغا دا، رصد خانا- زنجان دا، سلطانیه گونبزى و ...» آد اپارماق اولار. بو آرادا، غربی آذربایجانا دؤندویوموزده، گؤزل و تایسیز طبیعتینین یانیندا، مختلف دئورلردن قالمیش اثرلرله، هر اینسانین ماراقینى اؤزونه چکیر. بو تاریخى اثرلر، بیزیم پارلاق کئچمیشیمیزى گؤستَرمکدن علاوه، باشقا یؤن (جهت) لردن ده، اهمیت لى ساییلیر. بو مهم لردن بیری توریست لرین علاقه سینى بؤلگه میزه چکمک دیر.
بو قونویا حددن آرتیق اؤنم (اهمیت) وئرمه لى ییک. توریستى اولان، اؤلکه لر و اونلارین ایچینده شهرلر،اقتصادى دورومدان، یوکسک یئرده دایانیب لار. توریست لرین گلمه سییله،مختلف ایش لر یارانیب، ایش فرصتی ده چوخالار. باتى آذربایجان دفعه لرله یازیلیب، دئییلدیک لره تای، توریستى باخیمدان یوخارى پتانسییله مالیک دیر. آنجاق بونا نه قه در دیَر وئریلیب، یوخسا وئریلمه ییب دیر، سیز عزیز اوخوجولاریمیز داها یاخشی بیلیرسینیز! تاریخى اثرلریمیزى نه قه در قوروموشوق هامى یا بللى دیر. اوستانین، چوخلو شهرلرایله کندلرینده ، کئچمیشدن یادگار قالان ایزلرى قوروماق هامیمیزین بورجوسایلیر.
غربی آذربایجانین، اؤزللیکله اونون مرکزى ساییلان اورمیه نین، بعضى اثرلرى باشى سویوقلوق ایله باخمامازلیق دان، آرادان گئدیب، بعضى لرى ده، آرادان گئتمک وضعیتینده دیرلر. ائل بیل، اؤز الیمیزله، کئچمیشیمیزى آرادان آپارماق دا، تایسیز اولماق ایسته ییریک!
شهرلرى یئنی لَتمک (نو سازى) آدییلا ، تاریخى اثرلرى، قدیم معمارلیق لا قالان بینالارى، ییخیب یئرلرینه آپارتمان تیکمک، مدرنچیلیک و شهره قوللوق ائتمک اولا بیلمز. آپارتمان قاییرماق، شهرى بؤیوتمک، یئنى ائولر دوزتمک و...، قدیم و تاریخی اثرلرى آرادان آپارماغا سبب و بهانه ساییلمیر. هئچ ندن (علت( له،کئچمیشیمیزى سیلمه یه حاققیمیز یوخدور. آتا-بابالاریمیزین کئچمیشدن یادگار قویدوغو اثرلر، الیمیزده بیر امانت اولوب، گله جک نسیل لره، ساخلاییب، امانتى اونلارا یئتیرمه لى ییک. بوتون بو اثرلر کئچمیشیمیزدن سؤز آچاراق بو شهرین کیملیغین ده ثبوتا یئتیریر. بو بیزیم اوچون هرحالدا اؤنملی اولمالیدیر.
شهریمیزده اولان بوتون تاریخی مچیدلر، بؤیوک بازار، بدیرلی قالاسینا تای تیکینتی لر و اؤزللیک له آدلار، بو شهرین کیملیغین گؤستریر و بیزلر بو گون بورجوموز اولاراق بونلاری قورویوب ساخلامالیییق. اونلارجا صفی الدین اورموی، حسام الدین چلبی، میرزا علی عسگر آبادی یه تای عالیم لر، یوزلرجه کلبعلی خان افشار، قاسیملو خان افشار، ممد قولوخان، حیدر عمواوغلو، مش ایسماعیل خان تای ایگید قهرمانلار ، محدث لر، جبار باخچابانلار و طرزی افشار، مریم جهانگیریه تای ادیبلر و گونو بوگونده مین لرجه عسگرخانلارا، کاظیم خانلارا، باکری لره تای بو توپراغین کئشیین چکن آسلان لاری وار .
بوگون، ایران و دونیا اوزره تانینان، اصفهان ایله شیراز و ...، آدچیخاریب توریستی شهر تانینسالاردا، بونون اساس سببی تاریخى اثرلر ائله جه فرهنگی مفاخرلرینه دَیر وئرمک دیر. ایلده میلیونلارجا، توریست قبول ائدن بئله شهرلرین، اقتصادى وضعیتلرى ده داها آرتیق اینکیشاف ائدیر. اونلار ایله بیزیم فرقیمیز، یالنیز، بیر زاددیر: «اونلار اثرلرین، مفاخرلرین، قورویوب، ساخلاییب، تانیتدیریب لار و توریست گتیرمک اوچون، تانینمالارینا زحمت چکیب لر، بیز ده، ...!!!»
اومود ائدیرم، بو موضوع یا، بوتون اوستانى مسئول لاریمیز، جاماعات ایله بیرلیک ده، تاریخى اثرلریمیزى ساخلاماغا و کئچمیش ایله ایندى ده اولان آدلیم قهرمان لاریمیزا، صاحاب چیخیب، بؤلگه یه، توریست جذب ائتمه گه، داها چوخ زحمت چکیب، بؤیوک آددیم لار آتیب، بیزلرى آللاهین اومود ایله،گله جک نسیل لرین یانیندا، باش اوجا ائتسین لر.
یاشام
یاشام
یازان: حسین واحدی
یاشام(1) گؤزلدیر.
اینسانلار اونو، چیركینلشدیرمك ایسته ییرلر.
یاشام، سئوگی دیر.
اینسانلار نیفرت آختارماق ایسته ییرلر.
یاشام آخار سو كیمى دیر، ترسینه یئریش ائتمك اولماز.
اینسانلار ترسینه یول گئتمك ایسته ییرلر.
یاشام تیكانلی بیر قیزیل گول كیمیندیر.
اینسانلار اونو قیزیل گولسوز، بیر تیكان ائتمك ایسته ییرلر.
یاشام، سسی خوش بیر بولبولدور.
اینسانلار اونو، لش یئین، ائتمك ایسته ییرلر.
یاشام، یاكاموز كیمی دیر.
اینسانلار اونو قارالاماق ایسته ییرلر.
یاشام، باریش دیر.
قارداشلیق دیر.
بیرلیك دیر.
اینسانلار، اوندا، آیریلیق لا، دوشمنلیك آختاریرلار.
یاشام، یاشاماق دئمك دیر.
اینسانلار ایسه اؤلومو ایسته ییرلر.
اینسانلار ایسته ییرلر...
------------------------------------------------------------------------
(1) یاشام: یاشاییش، یاشاماق
آزادلیق!Azadlıq
آزادلیق!Azadlıq
آزادلیق – آزادلیق،
azadlıq - azadlıq
آزادلیق ایسته ییر اینسان!
azadlıq istəyir insan
گؤزل شوعاردیر بونو آنلاسان! !
gözəl şuardır bunu anlasan
نه یسه اؤزگور اولوب، اؤزگورجه یاشایان،
nəysə özgür olub özgür yaşayan
بونو هر زامان دئییب آنلایان،
bunu hər zaman deyib anlayan
ندن حئیوانلار باخچاسیندا،
nədən heyvanlar baxcasında
حئیوانلاری قفسده ساخلاماق ایسته ییر ؟!
heyvanları qəfəsdə saxlamaq istəyir
آنلامادیم، آنمادیم هئچ آن!
anlamadım, anmadım heç an
سؤزلرده سؤز وار
سؤزلرده سؤز وار
یئرسیز غصه
حئسابی دوزگون اولمایان بیر شخص یولداشی ایله توش گلدی، دوستو اوندان سوروشدو: نه اوچون بیر بئله غصه لیسن، اولمایا گمی لرین قرق اولوب؟
جاوابیندا دئدی: بیر نفره بورجلویام اونو اؤده مك اولمور، اونا گؤره راحاتسیزام.
دوستو دئدی: رحمتلیك اوغلو، وئردیگی پولو الده ائده بیلمه دیگی اوچون، قوی بورج وئرن راحاتسیز اولسون.
جیب یا حافظه
بیر نفر اؤز حافظه سیندن و هوشلو- باشلی لیغیندان مجلیسده تعریف ائدیب دئییردی:
هر نه منیم حافیظه مه تاپشیریلسا، اونودماغیم ایمكانسیزدیر.
بیر نفر بو سؤزه اعتراض ائدیب دئدی: فیكر ائله میرم بو سؤز دوزگون اولسون، بیر ایلدیر مندن بورج آلیبسان یادیندا دئییل وئره سن.
كیشی قاییدیب دئدی: ندنی (سببی) بودرو؛ او منیم جیبیمه گیریب، نه حافظه مه!
یوخسوللوق
بیر مجلیسده بیر عده، پول خوشبختلیك گتیرر باره سینده بحث ائدیردیلر.
بیر گؤركملی (تجروبه لی) بیلیگن (عالم) سؤزونه بئله سون قویدو:
پول هئچواخت خوشبخت لیك گتیرمز، پولسوزلوق ایسه اؤزو فلاكت و موصیبت دیر.
چیچك ایله قیزیلجا
چیچك ایله قیزیلجا دانیشیردیلار. چیچك دئدی: من گئدیرم گؤزون آپارام. قیزیلجا دئدی: من گئدیرم اؤزون آپارام!
قیسمت اولسا گلر یمن دن
قدیم زامان بیر تاجیر یمن دن پارچا گتیریب ساتاردی. یمن ده آلدیغی پارچالاری توپ- توپ تلیسه مشغول اولدوقدا، یمن دكی تاجیر طرفی، بیر بادامی سیندیریر و ایچینی تاجیرین آغزینا قویماق ایسته ییر. بادامین ایچی تاجیرین دوداغیندان زویور و تلیسین ایچینه دوشور. پارچالاری تلیسدن چیخارتماق زحمتی، بادام ایچینی تاپماغا دیمزدیر.
تاجیر گتیریر اؤز شهرینده پارچالاری تلیسدن چیخارداندا، تاجیرین اوغلو بادام ایچینی گؤرور و گؤتوروب یئییر.
تاجیر دئییر: قیسمت اولسا گلر یمن دن، قیسمت اولماسا، دوشر آغیزدان!
حاضیرلایان: حسین واحدی
قایناق: سؤزلرده سؤز وار/یازان: باقر رشادتی
... و آذربایجان گونشی ...
«آفتاب آذربایجان» درگیسینین ایشیغی سؤنمه یه جك
آشاغیدا بو درگینین دَیرلی باش یازانینین اورك سؤزلرینی سیزلرله پایلاشیرام، لوتفن سونونادك اوخویون:
الوداع دئمیرم گؤروشه جه ییک
آفتاب آذربایجان، آذرگون، آذربایجان گونشی و هر اسمی که برایش گذاشته بودند و یا گذاشته بودید، دیگر همانند گذشته نخواهد درخشید. آفتاب آذربایجان منتشر خواهد شد اما نه با کادر فعلی، با کادر جدید و متفاوت.
از جزئیات فشارهایی که بود سخن نخواهم گفت. چراکه همه شما به این مسائل عادت کرده‌اید و حدسهای درستی خواهید زد. اصولاً همه اعضای کادر قبلی آفتاب آذربایجان سالها بود که خود را برای اینچنین موقعیتی آماده کرده بودند. نشریه ای که بیشترین مخاطب را جذب کند، تورکی بنویسد و مختص آذربایجان باشد، مستقل باشد، به نسبت دیگر نشریات آگهی بیشتری داشته و کلفت تر باشد، مرتب منتشر شود، قیمتی در حد نشریات سراسری بزند و بفروشد و … اینچنین نشریه ای همیشه یک استرس پشت سرش دارد. اینکه تا کی دوام می‌آورد!!
من به شخصه اعتقاد دارم ما در این پنج سال که متأسفانه امکان نشد حتی شماره سالگرد ششمین سال را منتشر کنیم، هر آنچه که در توانمان بود، برای انتشار نشریه به بهترین شکل ممکن انجام دادیم. می‌دانم که همکارانم و خوانندگان نشریه نیز اکثراً این گفته را تأیید خواهند کرد. مخاطب بالای نشریه گواه این موضوع است. نشریه ای که در این دوره 500 تیراژی مطبوعات استان، حدود سه هزار نسخه فروش داشت و هر شماره پی دی اف آن بیشتر از 3000 بار دانلود می‌شد و هر جلدش توسط چندین نفر خوانده می شد. مقدار مخاطب به یک طرف، کیفیت مخاطب نیز قابل توجه بود. مخاطبان گسترده از سواد ابتدایی تا استادان بزرگ، از کودک و نوجوان تا کهنسال، از قشر ضعیف جامعه تا قشر مرفه، همه خواننده این نشریه بودند و اغلب هم خواننده دقیق. آنچنان دقیق که گاهی اس ام اس هایشان نکته‌هایی را می‌گفت که خودمان نیز متوجهش نشده بودیم. ما در این پنج سال دروغ ننوشتیم، چاپلوسی نکردیم، اشتباه عمدی نداشتیم، صمیمی بودیم و ارتباط دو‌طرفه با مخاطب داشتیم. بدون شک نتیجه نظرسنجی از مردم در نمایشگاه که نقاط قوت نشریه را بیان دردهای آذربایجان به زبان ساده، نوشته شدن به زبان تورکی، پرداختن به آذربایجان و صمیمی بودن، صادق بودن و ارتباط با مخاطب می‌دانستند بر این گفته من مهر درستی خواهد زد. ما در این پنج سال رسالتی که در بین مطبوعات استانی فراموش شده بود را انجام دادیم. در دورانی که نود درصد مطبوعات رپرتاژنامه شده و فقط از مسئولان استانی تمجید می کردند، با آشیق ها مصاحبه کردیم، از کسانی نوشتیم که عمری را صرف کاری کرده بودند و فراموش شده بودند، هنرمندان، نویسندگان و قهرمانان را معرفی کردیم، مردم عادی را به صفحات نشریه آوردیم و حرفهایشان را چاپ کردیم، آثار و مکانهای تاریخی را معرفی کردیم، از شخصیتهای تاریخی نوشتیم و کتاب معرفی کردیم. ظاهراً گناهی که نابخشودنی است.
آفتاب آذربایجان همانطور که خود رشد می کرد، کلفت تر می شد، تخصصی تر می شد، باعث رشد نویسنده‌هایش و مخاطبانش نیز شده بود. اغلب نویسنده‌های نشریه و همکارانمان کار جدی مطبوعاتی خود را از آفتاب آذربایجان شروع کرده و هر کدام امروزه تبدیل به نویسنده‌هایی صاحب نام شده اند. شاید بتوان آفتاب آذربایجان را یک آکادمی آماتور نامید. از بین خوانندگان نشریه عده زیادی جرأت دست به قلم بردن پیدا کردند و بعضی‌ها حتی نویسنده ثابت آفتاب آذربایجان شدند. همین خود برای ما افتخار است و نشان اینکه رسالت مطبوعاتی مان را به درستی انجام داده‌ایم. چه سعادتی از این بالاتر که بسیاری با خواندن آفتاب خواندن و نوشتن زبانی را آموخته اند که کلاسی برای آموزشش نداشته‌اند و قلمی به دست گرفته‌اند که جرأت به دست گرفتنش را نداشتند. تنها دلخوشی من همین می‌تواند باشد که امیدوار باشم با این وداع قلم از دست این افراد نیفتند و این موضوع دلسردشان نکند. شاید حافظه‌ام به تمامی یاری نکند اما از ابوالفضل ثوابی یا همان پیس اوشاق که می‌تواند عزیز نسین آذربایجان باشد، از یاسر ارتشی یا همان میرزاآغا گولشچی که ذهنش خلق شده است تا متفاوت بیندیشد، از حسن مرادی که مطمئنم در آینده نزدیک به یکی از نویسندگان قدر آذربایجان بدل خواهد شد، از مریم چرخ انداز که قلم و ذهن خوبی برای نوشتن و ترجمه کردن دارد، از ساناز شهابی که استاد انجام دادن کارهای غیرممکن است، از پدرام بگلو که می‌دانم شروع به نوشتن یک کتاب تاریخی کرده است، از هادی نظری که سرش برای نوشتن درد می کند، از حسین واحدی که هر روز نوشته هایش بهتر می شود، از آتیلا سلمانی که ذهن متفاوت اندیش گرافیکی فوق‌العاده اش را همه می‌شناسیم، از افخم ابراهیمی، شیوا حاجی محمدی، صیاد فیضی، یعقوب کامرانی، لیلا چرخ انداز، واله شیری، میرهدایت سید مرندی، جواد آقایاری، اصغر اسدی، سهیلا صدیقی، ثریا قاسم زاده، هادی درخشان، وحید چیره دست، رقیه کبیری، امید بنام، حمید والایی، فریدون مصطفی پور، سهند نظمی، ملیحه عزیزپور و از سایر نویسندگان و خوانندگان از قلم افتاده نشریه تشکر کرده و درخواست می‌کنم قلمشان را زمین نگذارند.
«چیلله گئجه سی» سنی گؤزله ییریك!
«چیلله گئجه سی» سنی گؤزله ییریك!
آی چیلله چیلله قارداش آتین قمچی‌له قارداش
بیر گلدین دانیشمادیق قلبیم آچیلا قارداش
آذربایجانین ان گؤزل و سئوملی دب لریندن بیری «چیلله گئجه سی»-دیر. چیلله گئجه سی ان قدیم دبلریمیزدن دیر. بؤیوكلو-كیچیكلی بو گئجه نی سئویب، ائلین لاپ بؤیوگو اولانین ائوینه ییغیشیرلار. چیلله گئجه سینده حالوا، میلاق،بادام، باسلیق، جئویز-كیشمیش، قارپیز و... اؤزلرینه مخصوص یئرلری واردیر. كئچمیش ده، ایندیكی ایمكانلارین اولمادیغی اوچون و گئت-گلین چتینلیغینه گؤره، یای مئیوه لرین، خوصوصی ایله قارپیزی، سامانلیقدا و سرین یئرلرده ساخلایاردیلار.
چیلله گونو، «چیلله لیك آلماق» ایسه گؤزل دبلردن دیر. چیلله گئجه‌سی اوغلان ائویندن آداخلی قیزا چیلله‌لیک گؤندریلر، دئمه‌لی چیلله گئجه‌سینه عایید یئمکلر او جمله‌دن: پشمک، قوووت، حالوا، قورو یئمیشلر، نار و ان واجیب اولان چیلله قارپیزینی (عموما بزه‌یه رک)، بیر خونچادا توپلانیب، آخشام باشی قیز ائوینه گؤندریلر. ائولندیکدن سونرا دا بیر نئچه ایل قیز گلینه چیلله‌لیک گئدر، آمما بو دؤنه خونچا اوغلان ائویندن دئییل، قیز ائویندن گؤندریلر. قیزین آتا-آناسینا گؤره بو هدیه‌لر اوغلان ائوی یانیندا قیزلارینین باش اوجالیغی ساییلیر.
كئچمیش لرده بو دب لر تشریفات دان اوزاق اولاراق داها چوخ صمیمت لرله قورولاردی. كورسو باشینا توپلانیب، قدیم ناغیللاریمیز دئییلردی. تاپماجا سؤیله مك، بایاتی دئمك ایسه بو گئجه نین اونودولماز ایشلریندن اولاردی. آمما تأسوفله ایندی او گونلردن فقط بیر قورو آد قالماق دادیر. بعضی لری بؤیوك ائوینه گئدیر، بعضی لری ایسه ائوده اؤز عاییله سینین یانیندا قالماغی خوشلاییر. بیر یئره ییغیشماق داها خوش و سئویملیدیر. قوهوم لار بیر-بیرینی گؤروب، كوسولو اولانلار ایسه باریشیب، بؤیوگ ایسه یوخلانیلیر. تشریفادان اوزاق دوشسك بو قدیم دب خاطیره لی اولوب، كولتوروموزده دیری قالاجاق دیر. ائوده اوتوروب تلویزیون لا مشغول اولوب چیلله گئجه سی كئچیرتمكدن «چیلله گئجه سی» چیخماز. بیر آزجا اوره ییمیزی گئنیش لندیریب، تشریفاتی قیراغا قویساق، ساده یئمك لر ایله ده چیلله گئجه سینی توتا بیله ریك.
گؤزل گونلر بیزی گؤزله ییر. قالیب بیز دونیانی نجور توتاق. چیلله سنی گؤزله ییرم. سنین گلمه گینله ائلیمیزه شنلیك گله جك دیر... تئز گل!
یازان: حسین واحدی
یورولمایاسان قارداشیم!
گرچك كیشی!
دیله نمه یی اؤزلرینه پئشه سئچنلر بونو گؤروب اوتانمالیدیرلار.
یورولمایاسان قارداشیم...
- شكیل: حسین واحدی
آذربایجان اوشاق ناغیل لاریندان / تولكو و حاجی لئیلك
آذربایجان اوشاق ناغیل لاریندان
تولكو و حاجی لئیلك
گونلرین بیر گونو بیر حاجی لئیلك ایله بیر تولكو قارداشلیق ائدیردیلر. اونلار بیر یئرده چیخیر، بیر یئرده گزیردیلر. بیر گون تولكو حاجی لئیله یه دئدی:
ـ قارداش، آخشام بیزه قوناق گلرسن؟
حاجی لئیلك او گون آخشامادك چؤرك یئمه دی، اؤزونو تولكونون قوناقلیغینا ساخلادی. آخشام حاجی لئیلك قارداشلیغی تولكونون ائوینه گلدی. تولكو دوردو بیر قازان دووغا بیشیردی. بیر بوشقابا تؤكدو، سوفره یه گتیردی. یئمه یه باشلادیلار. حاجی لئیلك هر دفعه دیمدیگینی اوزادانا آنجا بیرجه دوگو گؤتوره بیلیردی. او، بئش- آلتی – دوگو گؤتورمه میش تولكو دووغانی تامام یالاییب قورتاردی.
حاجی لئیلك آج قالدی. اؤز- اؤزونه دئدی: « یاخشی، آی تولكو، عوضینی سندن چیخارارام».
حاجی لئیلك او گئجه ساباحادك آجیندان یاتا بیلمه دی، قارنینی اوووشدورا- اوووشدورا قالدی.
بیر نئچه گون كئچدی. بیر گون حاجی لئیلك ده دووغا بیشیریب، قارداشلیغی تولكونو قوناق چاغیردی. حاجی لئیلك دووغانی بیر بارداغا تؤكوب سوفره یه قویدو. سونرا اوزو دیمدیگینی سالیب بارداقداكی دووغانی تامام ایچدی، تولكو آنجاق بارداغین قیراغینا تؤكولنلری یالادی. او، گئجه آج- آجینا یاتدی. سحر تئزدن دئیینه- دئیینه اؤز ائوینه گلیب دئدی: «سندن منه قارداش اولماز، من سنی یئییم، سنده تاماشا ائله».
بیر موددت كئچدی. تولكو اوره ییندن آجیغینی چیخارتمادی. بیر سحر تئزدن تولكو، حاجی لئیله یین یانینا گلیب دئدی:
ـ قارداش، اوره ییم برك داریخیر، دور گئدك گؤی چمنده بیر آز گزك.
حاجی لئیلك راضی اولدو. هر ایكی سی بیر- بیرینه قوشولوب، بیر چمنه چاتدی. تولكو دئدی:
ـ قارداش، گل بو چمنده بیر آز یاتاق.
یاشیل چمنده اوزاندیلار. تولكو اؤزونو یالاندان یوخویا ووردو. حاجی لئیلك، یوخویا تزه جه گئتمیشدی، تولكو بیردن یئردن قالخدی، حاجی لئیله گین بوغازیندان توتماق ایسته ینده، حاجی لئیلك اویانیب دئدی:
ـ قارداش نه ائله ییرسن؟
ـ تولكو دئدی: سنی یوخودا گؤرموشدوم، اونا گؤره سنی اؤپمك ایسته دیم.
حاجی لئیلك اونون حیله سینی باشا دوشدو. اؤز- اؤزونه دوشوندو.
ـ « یاخشی، گؤرك كیم كیمی اؤلدورر».
او، تولكویه دئدی:
ـ قارداش، داها یاتمیرام، گل منیم قانادلاریمین اوستونه مین، هاوایا قالخاق، بیر آزدا گؤیده گزك، سونرا گلیب آرخایین یاتاریق.
تولكو حاجی لئیله گین قانادلارینین اوستونه میندی. حاجی لئیلك هاوایا قالخدی. بیر چوخ قالخاندان سونرا سوروشدو:
ـ قارداش نئجه گؤرونور؟
ـ خیرمان بویدا.
حاجی لئیلك بیر آزدا قالخیب سوروشدو:
ـ قارداش ایندی نجور گؤرونور؟
ـ تولكو دئدی:
ایندی هئچ گؤرونمور؟
ـ حاجی ائیلك دایانیب دئدی:
قارداش داها قانادلاریم آغریییر، دوش بیر آز دینجه لیم.
تولكو یالواریب دئدی:
ـ آی قارداش باشینا دؤنوم، قوربانین اولوم، من نه تهر دوشوم؟ آماندی منی آشاغی ایندیر.
حاجی لئیلك دئدی:
ـ قانادلاریم آغریییر، دوشمه سن سنی یئره سالاجاغام.
تولكو چوخ یالواریب، یاخاردی، گؤزلرینین یاشینی تؤكدو، آمما حاجی لئیله یی اوره یی یومشالمادی. حاجی لئیلك اونو توللاییب دئدی:
ـ حیله چی تولكو، بو منی یوخودا اؤپدویونون عوضیدیر.
تولكو یئره دوشوب، شیل- كوت اولدو. حاجی لئیلك ده بالالارینین یانینا گلیب، كئف له گون كئچیردی.
حاضیرلایان: حسین واحدی
قایناق:
آذربایجان اوشاق ناغیل لاری/ معصومه اژدری
